Euskadin jokoak gero eta eragin handiagoa du gizartean, eta honek ondorio esanguratsuak utzi ditu azken urteotan. Euskal Jokoaren Behatokiak argitaratu berri duen ‘Prebalentzia, ohiturak eta jokalarien profilak Euskadin’ izeneko txostenak ondorioztatu duenez, 28.000 pertsonak jokoarekin lotutako nahasmenduren bat dute Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta horietatik 2.000 kasu larriak dira.
Jokoaren parte-hartze datuek gora egin dute azken urtean
Txostenaren arabera, Euskadiko biztanleriaren %92,8k adierazi du inoiz jokatu izan duela bere bizitzan, eta %85,8k azken urtean ere jokatzen jarraitu duela. Aurreko azterketarekin alderatuta, igoera nabarmena izan da, 2020an %70,5ekoa baitzen.
Azaldu dutenez, hazkunde honen arrazoi nagusia Gabonetako Loteria eta Errege Egunean egiten diren zozketak jokoaren kategoriaren barruan sartzea izan da. Izan ere, aurretik ez zen horrela ikusten eta ohitura sozial gisa ikusten zen, baina azken txosten honek jarrera hori aldatu du.
Zein jokoetan parte hartzen da gehien?
Azterketaren emaitzen arabera, Euskadin jokoarekiko interesa batez ere loteria tradizionaletan eta zozketa ofizialetan islatzen da. Parte-hartze mailarik altuena duten jokoak hauek dira:
- Loteria Nazionalaren zozketa bereziak: parte-hartzaileen %92,2k jokatu du behin gutxienez.
- Primitiba loteria: %37k adierazi du parte hartu duela azken urtean.
- ONCEko kupoia: %16,6k parte hartu du aldizka.
Azken urteetan apustu-etxeen eta joko birtualen gorakada ere nabarmena izan da. Adierazi dutenez, gazteenen artean igo da gehien sektore horrek pizten duen interesa.
Prebentzioa ardatz gisa
Jokoaren Behatokiak antolatutako jardunaldi batean, Bingen Zupiria Segurtasun sailburuak jokoaren aurrean hartu beharreko neurriak azpimarratu ditu. Sailburuaren hitzetan, “prebentzioa funtsezkoa da jokoaren eragina arintzeko eta mendekotasunari aurre egiteko”.
Prebentzio lan hori hiru zutabetan oinarritu beharko litzatekeela adierazi du:
- Hezkuntza: Jokoaren arriskuez kontzientziatzeko eta gazteak jarrera arduratsura bideratzeko.
- Erregulazioa: Jokoaren inguruko arauak berrikustea eta kontrol neurriak indartzea.
- Jarraipena: Jokoaren inguruko joera eta erabilera patroiak etengabe aztertzea.
Zupiriak gogorarazi du otsailaren 17a dela Joko Arduratsuaren Nazioarteko Eguna, eta egun hori baliatu beharko litzatekeela hausnarketa kolektiboa egiteko.
Gazteen artean gero eta sarriago
Azterketaren datuek erakusten dute gazteek jokoarekiko gero eta sarbide errazagoa dutela, batez ere joko digitalaren bidez. Pandemia garaian joko birtualaren erabilera biderkatu zen, eta joera horrek ez du beheranzko zantzurik erakutsi oraindik.
Adituen arabera, online jokoaren eskuragarritasun handiak arriskuak areagotu ditu. Batez ere, gazteen artean mendekotasunaren zantzuak gero eta lehenago agertzen dira, eta horren ondorioz beharrezkotzat jo dute prebentzio eta kontrol-neurriak indartzea.
Osasun-arazo larriak sortzeko arriskua
Euskal Jokoaren Behatokiaren arabera, jokoarekiko menpekotasunak ondorio psikologiko, sozial eta ekonomiko larriak eragin ditzake. 28.000 lagunen artean, 2.000k arazo larriak dituzte eta esku-hartze profesionala behar dute. Adituek ohartarazi dutenez, jokoarekiko menpekotasuna ez da soilik gazteen artean agertzen, adin guztietako pertsonei eragiten die eta familia-harremanak eta eguneroko bizimodua kaltetu ditzake.
Epe luzerako helburuak
Behatokiaren arduradunek argi adierazi dute jokoaren arriskuei aurre egiteko bideak indartu behar direla, eta horretarako ezinbestekoa dela herritarren parte-hartzea eta kontzientziazio soziala. “Jokoaren gehiegizko erabilera eta mendekotasuna gizartearen erronka kolektibo bat dira, eta prebentzioa ezin da soilik administrazioaren esku utzi”, nabarmendu dute.
Azkenik, azpimarratu dute funtsezkoa dela gazteak txikitatik jolas eta joko osasuntsuen inguruan heztea, zorizko jokoek ekar ditzaketen arriskuak saihesteko eta joko arduratsua sustatzeko.
