Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak (OGI) egindako ikerketa batek agerian utzi duenez, tabako kea pasiboki irensteak arrasto negatiboak uzten ditu haurren DNAn. Ikerketa honek berretsi du tabakoaren keak ez diola soilik arnas-aparatuko osasunari eragiten, baita haurren material genetikoan ere kalteak eragin ditzakeela.
Ikerketaren oinarriak eta emaitzak
Azterlana 7 eta 10 urte bitarteko 2.689 haurren odol-laginak aztertuz egin dute, zortzi herrialde europarretako haurrei erreparatuz. Ikerketaren emaitzek erakutsi dute tabakismo pasiboaren ondorioz DNAn aldaketak gertatzen direla, eta aldaketa horiek, gehienetan, arnas arazoekin eta gaixotasun kardiobaskularrekin lotuta dauden geneetan agertzen direla.
Marta Cosin-Tomàs OGIko ikertzaileak azpimarratu duenez, «haurren DNAn utzitako arrastoak ohartarazle goiztiar bat izan daitezke etorkizunean osasun arazoak izateko arriskuari buruz». Azaldu duenez, genoma ez da guztiz aldatzen, baina keak eragindako metilazio-aldaketek hainbat geneen aktibazioa edo desaktibazioa baldintza dezakete.
Tabakismo pasiboaren arriskua: etxe barruan eta kalean
Espainiako Osasun Publikoko Agentziaren arabera, 2023an 12 urtez azpiko haurren %75ek tabakoaren kea irensten dute modu jarraituan. Gehienek gune publikoetan edo aire zabalean jasaten dute (%42,5), baina datu kezkagarriena etxe barruko edo ibilgailuetako esposizioarekin lotuta dago: %29,2k tabako kea etxean edo kotxean jasaten dute.
Adituek ohartarazi dute aire zabalean ere tabakoaren keak DNAri eragin diezaiokeela, batez ere haurren organismoa garapen fasean dagoelako.
DNAn gertatzen diren aldaketak
Ikerketan oinarrituta, ikertzaileek azaldu dute tabako-kearekin kontaktuak geneen metilazioan aldaketak eragin ditzakeela. Metilazioa DNAn gertatzen den prozesu bat da, eta geneak aktibatu edo desaktibatzeko balio du. Tabakoaren keak eragindako aldaketak, gehienbat, bihotz-gaixotasunekin eta arnas-aparatuko gaixotasunekin lotutako geneetan hauteman dituzte.
Horrek esan nahi du haurrak hazten direnean, asma, birikietako gaitzak edo hipertentsio arteriala garatzeko arrisku handiagoa izan dezaketela.
Egoera hobetzeko neurriak
Osasun-adituek premiazkoa ikusten dute haurrak tabako-kearekiko esposiziotik babesteko neurriak indartzea. Gomendio nagusien artean daude:
- Etxebizitza eta ibilgailuetan erretzea erabat debekatzea.
- Erretzaileen inguruko aire zabaleko eremuak murriztea, bereziki parkeetan eta jolastokietan.
- Kontzientziazio-kanpainak egitea, gurasoei eta gizarte osoari arrisku horien berri emateko.
Gizartearen erantzuna eta ondorioak
Ikertzaileek gogorarazi dute tabakismo pasiboa haurren osasunean duen eragina ez dela beti nabarmen ikusten haurtzaroan bertan, baizik eta helduaroan hainbat gaitz garatzeko arriskua handitzen duela.
Hori dela eta, OGIko adituek dei egin diete familiei, irakasleei eta arduradun publikoei haurrak tabakoaren kearekiko esposizio oro ekiditeko, DNA kalte horiek ezin direlako alderantzikatu behin gertatu ondoren.
Azken batean, Bartzelonako ikerketaren emaitzak beste behin erakusten du tabakoaren kalteak ez direla soilik erretzailearen eremuan geratzen, ingurukoentzat ere ondorio kaltegarriak izan ditzakeela gogoraraziz, bereziki haurren kasuan.
