Hegazti gripea eragiten duen HPAI H5N1 birusaren aldaera patogenoak Antartikako espezie guztietan eragina izaten jarraitzen du, azken hilabeteetan Weddell itsasoko sei uharteetan hautemandako kasuak direla eta. Ikerketa zientifiko batek baieztatu du birusa Antartikako fauna osoan hedatu dela, eta ondorio larrien arriskua azpimarratu dute adituek.
Antonio Alcamík, CSICeko Biologia Molekularreko Severo Ochoa Zentroko ikertzaileak, aurkikuntza zuzendu du, eta gogorarazi du duela urtebete bertan detektatu zutela birusa lehen aldiz. «Animalia hil beretan aurkitutako karga birikoa oso altua izan da, eta horrek adierazten du infekzioaren transmisio arriskua handia dela kadaberen inguruan», azaldu du Alcamík.
Espezie askori eragin dio birusak
CSIC-UNESPA espedizio zientifikoak egindako ikerketaren arabera, birusa 42 animalietan aurkitu dute:
- 28 animalia hildakoetan (foka karramarroak, skúak, antartikako usoak, gaviotak eta pingüinoak)
- 14 animalia bizidunetan, hala nola pingüino Adelia, Papúa eta skua espezieetan.
Harrigarria da pingüinoen kolonia osasuntsuetan ere birusa aurkitu izana. «Oraindik ez dakigu pingüinoak birusaren aurrean immunitate babestzailea duten ala aurreikusitakoa baino erresistenteagoak diren», gaineratu du Alcamík.
Birusaren hedatzea eta ondorioak
Tay Head (Joinville uhartea) infekzioaren puntu kritikoetako bat bihurtu da, bertan foka karramarroak birusaren eragin bortitza jasan baitute. Gainera, aire-laginak erabilita, pingüino kolonietan ere birusa identifikatu dute, animalien manipulaziorik egin gabe.
«Airearen laginketa metodologia baliagarria da birusa hautemateko, animaliengan eraginik izan gabe», nabarmendu dute ikerketan parte hartu duten zientzialariek.
Ikerketa honi esker, Antartikako programak neurri egokiak ezarri ahal izango dituzte infekzioaren transmisioa saihesteko, bai gizakien bidezko transmisioa eta baita pertsonengan sortu daitekeen kutsadura posiblea ere. Birusa atzeman duten gune asko turista eta zientzialarien itsasontziek maiz bisitatzen dituzten lekuak dira, beraz, prebentzio neurriak beharrezkoak izango dira.
Hegazti gripearen jatorria eta hedapena
H5N1 birusa jatorriz hegazti haztegietatik hedatzen hasi zen, baina basafaunara ere iritsi da, milioika animalia kutsatuz. 2020tik hona, munduko hainbat tokitan hilkortasun handia eragin du hegaztietan eta ugaztunetan. 2022an, Hego Amerikara iritsi zen, eta 2024ko otsailaren 24an Antartikara iritsi zela baieztatu zen.
Azkenaldian, birusaren beste aldaera bat AEBetan zabaldu da, eta horrek oilasko eta arrautza eskasia eragin du. Ondorioz, bertako agintariek milioika animalia hiltzea erabaki dute prebentzio-neurri gisa.
AEBetan 2024ko hasieratik 70 pertsona kutsatu dira, eta kasu batek heriotza eragin du. Egoera larriaren aurrean, AEBetako presidenteak Epidemiologia Aholkularien Taldearen erdia kaleratu du, Osasun Publikoko Agintaritzarekin izandako desadostasunen ondorioz.
Espedizioak ikerketarekin jarraituko du
CSIC-UNESPA espedizio zientifikoak beste sei astez jarraituko du Antartikako birusaren hedapena aztertzen, Península Antártica, Shetland hegoaldeko uharteak eta Weddell itsasoa arakatuz. Ikerketa Australis belaontzian egiten ari dira, zailtasun handiko lekuetara iristeko prestatutako ontzi batean.
Espedizioan zortzi zientzialari eta hiru tripulatzaile ari dira parte hartzen, eta haien artean basafaunaren adituak, birus espezialistak eta biologia molekularreko ikertzaileak daude. Komite Polar Españolaren babesarekin, helburua da Antartikako hegazti gripearen detekzioan Espainia nazioarteko lidergoan mantentzea.
