Japonia “arrozaren krisi” batean murgilduta dago, herrialdeko elikagai nagusietako bat den produktua azken urtean %90 garestitu baita. Egoera hau inflazio orokorrak, espekulazioak eta lurrikara handi baten arriskuari buruzko alerta batek eragin dute. Krisiari aurre egiteko, Japoniako Gobernuak erreserba nazionaleko 210.000 tona arroz merkatura askatuko ditu martxoaren erditik aurrera, lehen aldiz neurri hori hartuz.
Lurrikara arriskua eta arrozaren eskasia
Arazoa iazko udan hasi zen, Gobernuak Nankai fosan lurrikara handi baten probabilitate handiari buruzko alerta berezia eman zuenean. Horrek herritarrak arrozaz hornitzera bultzatu zituen, eta dendetako apalak asteetan hutsik egon ziren. Horren ondorioz, sektore pribatuaren inbentarioak azken 25 urteetako mailarik baxuenera jaitsi ziren, turismoaren gorakadarekin bat eginez.
Egoera larriagotu zen udazkeneko uztarekin hornidura berritu ondoren ere, espekulazioak merkatua kolapsatu zuelako. Izan ere, Nekazaritza, Basogintza eta Arrantza Ministerioaren arabera, 2024an 6,79 milioi tona arroz bildu ziren, aurreko urtean baino 180.000 tona gehiago. Hala ere, banatzaileek 210.000 tona gutxiago erosi zituzten. Tonelada “galdu” horiek espekulatzaileen eskuetan egon litezke, prezioak artifizialki igotzeko asmoz.
Gobernuaren erantzuna eta merkatuaren erreakzioa
Japoniak 1995ean sortu zituen arroz-erreserba nazionalak, bi urte lehenago izandako eskasia larria dela eta. Urtero, Gobernuak 200.000 tona arroz gordetzen ditu, larrialdietan hornidura bermatzeko. Orain arte, erreserba horiek natur hondamendietarako edo larrialdi egoeretarako erreserbatuta egon dira, 2011ko eta 2016ko lurrikaretan bezala. Baina oraingoan, Gobernuak bere jarraibideak berrikusi ditu merkatuan arroz erreserbak askatzeko.
Kunio Nishikawa Ibaraki Unibertsitateko politika agrarioko irakasle laguntzailearen iritziz, espekulazio maila bat “saihestezina” da egoera honek sortu duen interes ekonomikoagatik. Nishikawak adierazi du: «Neurri honek prezioetan eragina izango du, baina arazoa ez da konponduko eskaintza nahikoa ez bada. Horregatik espero da nekazariek ekoizpena handitzea urte honetan».
Arroz inportatuaren gorakada eta etorkizuneko erronkak
Prezioen igoerak Japonian ekoitzitako arroza kaltetu du gehien, eta horrek arroz inportatuaren eskaria areagotu du. 2024an, Japoniak elikagai oinarrizkorako inportatutako 100.000 tona arroz guztiak lehiaketaren bidez esleitu ziren. Gainera, sektore pribatuak inportazioak 468 tonatan handitu zituen, aurreko urte osoko kopurua gaindituz.
Arroz inportatua erabiltzen hasi dira jatetxe kate ezagunak, hala nola Matsuya, Yoshinoya eta Colowide taldea. Kaliforniatik inportatutako arrozaren ekoizpen-kostua Japonian ekoiztutakoaren herena edo laurdena da. Nishikawak ohartarazi du: «Japonierako kontsumitzaileek alternatiba merkeagoa ezagutu dute. Prezioak igotzen jarraitzen badute, Gobernuaren egungo inportazio-politikaren aurkako kritikak areagotu litezke».
Ondorioak eta epe luzerako irtenbideak
Japoniako arrozaren esportazioek 2024an 1,5 bilioi yeneko (9.500 milioi euro) balio errekorra lortu zuten, hamabi urte jarraian hazkundea izanik. Hala ere, Nishikawak azaldu du: «Epe luzera, arrozaren kontsumoa urtero 10 tona gutxitzen ari da gutxienez, eta merkatu nazionala murrizten ari da. Esportazioek nekazariei ekoizpena mantentzeko aukera ematen diete».
Japoniak “arrozaren krisiari” aurre egiteko erronka handiak ditu aurrean. Gobernuaren neurri berriak eta sektore pribatuaren erreakzioa funtsezkoak izango dira herrialdeko nekazaritza eta ekonomia orekatzeko. Arrozaren merkatuaren etorkizuna oraindik zalantzazkoa bada ere, espekulazioaren eta prezioen gorakadaren aurrean egindako erabaki hauek funtsezkoak izango dira herrialdearen elikadura-subiranotasuna bermatzeko.
