Bilbo – Atzo, Bilbon egindako ekitaldi batean, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko Emakumeek azaldu zutenez, gutxieneko pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) parekatzeko sistema propioa garatzeko proposatutako lege-ekimenak 66.000 emakume pentsiodun baino gehiagori egingo liekeela mesede.
Neurri honek, guztira, 100.000 pentsiodunengana iritsiko litzateke, 1.134 eurorainoko osagarria eskuratuz. «Horrek bizi-baldintza duinak bermatuko dizkie pentsiodunei, eta, gainera, genero arrakala nabarmen murriztuko du», adierazi zuten mugimenduko ordezkariek.
Egoera kezkagarria emakume pentsiodunen artean
Emakumeek emandako datuen arabera, 2023an, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) 6.000 pertsonak kotizazio gabeko pentsioa zuten, hilean 464,60 euro jasoz hamalau ordainsaritan. Horietatik bi heren emakumeak ziren, eta 1.055 emakume 80 urtetik gorakoak ziren.
2024ko azaroan, berriz, kotizazio gabeko pentsioa duten pertsonen kopurua 7.859ra igo zen, hilean 518 euro jasotzen dituztelarik. Horietatik, 5.300 inguru emakumeak dira.
«Pentsio txikiena duten emakumeak dira, eta nekez iristen dira hilaren amaierara. Gaur egun duten zaurgarritasuna ez da kasualitatearen edo zoriaren ondorio, baizik eta bidegabekeria historiko baten emaitza. Sistema patriarkalak emakumeak espeziearen zaintza-lanetara mugatu ditu, eta zeregin horiek ez dira ekonomikoki aitortu», nabarmendu zuten.
Lan-munduko desberdintasunak eta genero arrakala
Ekitaldian adierazi zutenez, emakumeen egoera prekarioa lan-munduan eta pentsioetan genero arrakala eragiten duten faktore historiko eta sozialen ondorio zuzena da.
«Lan-munduan sartu diren emakumeak lanaldi bikoitzaren kontura izan dira, etxean eta etxetik kanpo. Horren ondorioz, emakume askok lanaldi partzialeko enpleguak dituzte, eta, batez ere, emakumeek hartzen dituzte zaintzarako eszedentziak. Egoera horiek guztiak pentsioen zenbatekoan eragiten dute, beherantz», azaldu zuten.
Horrez gain, sexuaren arabera lan-mundua bereizteak eta emakumeek soldata baxuagoak izateak soldata arrakala eragin du, eta horrek pentsioen genero arrakalan du isla.
Sistema propioa, Europako estandarretara egokitzeko
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak, egoera hori arintzeko asmoz, iragan irailean Gasteizko Parlamentuan pentsioen osagarri bat bermatzeko herri ekimen legegilea (HEL) erregistratu zuen. Urriaren amaieran, eskaria onartu zuten.
Proposamenak gutxieneko pentsioak LGSarekin parekatu arte osatuko dituen sistema propio bat eratzea aurreikusten du, Europako Gutun Sozialaren ildotik.
«Osagarri hori banan-banan aplikatu nahi dugu hartzaile bakoitzarentzat, haien bizikidetza-harremanak edozein direla ere. 2017ko Eskubide Sozialen Europako Zutabearen eta Europako Gutun Sozialaren arabera, baliabide nahikorik ez duen pertsona orok zahartzaroan bizitza duina bermatuko duen gutxieneko errenta jasotzeko eskubidea du», azaldu zuten.
Proposamenaren arabera, EAEko administrazioak ofizioz jardungo du, osagarria jasotzeko eskubidea duten pertsona guztiek automatikoki jaso dezaten bermatzeko.
Genero arrakala murrizteko giltzarria
Neurri honen bidez, emakumeen eta gizonen arteko pentsioen arrakala nabarmen murriztu nahi da. Mugimenduaren arabera, azken hamar urteetan hamar eurotan baino ez da murriztu emakumeen eta gizonen arteko erretiro-pentsioen aldea, eta, beraz, orain arte ezarri diren neurriak ez dira eraginkorrak izan.
«Egia da emakumeek pairatzen duten desberdintasun hori konpontzeko beharrezkoa dela askotariko neurriak hartzea, baita zaintza-lanak gizonen eta emakumeen artean ekitatez banatzea ere. Baina argi dago kotizazio gabeko edo kotizazio peko pentsioak dituzten eta zenbateko horretara iristen ez diren emakume guztiei 1.134 euroko gutxieneko pentsioa bermatzeak genero-arrakala nabarmen murriztea ekarriko duela», adierazi zuten.
Bidegabekeria historikoaren aurkako urratsa
Amaitzeko, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko Emakumeek adierazi zuten neurri hau urrats garrantzitsua izango litzatekeela emakumeen pentsioetan genero-arrakala murrizteko eta bidegabekeria historiko bati aurre egiteko.
«Laburbilduz, esan dezakegu emakumeek aitortzarik gabe eta ordainsaririk jaso gabe egindako zaintza-lanetan emandako dedikazioak lan-munduan egoera prekario eta diskriminatua ekarri duela. Horrek, azken batean, pentsio baxuagoak izatea eragin du. Gure ustez, HEL honen bidez, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak arindu egin nahi du bidegabekeria patriarkal gisa katalogatu dugun hori», azpimarratu zuten.
