Euskarak Nafarroan duen onarpen soziala aztergai izan da ikerketa aitzindari batean. Eusko Ikaskuntzak sustatu eta Nafarroako Gobernuak zein Euskarabideak babestutako lan honek, euskara bultzatzeko diskurtsoek gizartean sortzen duten eragina neurtu nahi izan du. Ondorio nagusia argia da: herritarren gehiengoak hizkuntza babestu eta baloratzen du.
Jendartearen ikuspegia, bi fasetan jasoa
Xabier Erize eta Carlos Vilches ikertzaileen gidaritzapean, bi mailatan egin dute lana: lehenik, parte-hartzaileekin elkarrizketa irekietan oinarritutako fase kualitatiboa; eta ondoren, ia 1.000 laguni egindako inkesta telefonikoa. Parte-hartzaileek Nafarroako eskualde askotako profil desberdinak izan dituzte, ikuspegi askotarikoak biltzeko helburuz.
Diskurtso lagunkoiak: euskara, aberastasun eta aukera
Euskarari buruzko zenbait ideia zabaldu dituzte nafar askok, eta horietako asko bateragarriak dira sektore politiko eta sozial ezberdinetako herritarren artean ere. Hona hemen onarpen handiena duten adierazpenetako batzuk:
- Euskara eta gaztelania berdintasunean bizitzea desiragarria da.
- Hizkuntza aberastasun kultural gisa ikusten da, babestu beharrekoa.
- Hezkuntzan euskarari buruzko oinarrizko ezagutza eskaintzea egokia litzateke.
- Haurrek euskara ikasteko aukera izatea beharrezkotzat jotzen da.
Aipatutako ideiek %75etik gorako adostasuna lortu dute inkestan, eta horrek erakusten du euskararen aldeko diskurtsoak oinarri sendoa duela Nafarroako gizartean.
Aurkako jarrerak, gutxiengoaren esku
Alderantzizko diskurtsoek, hots, euskararen presentzia mugatu nahi dutenek, askoz babesa txikiagoa dute. Adibidez, euskararen presentzia murrizteko edota hezkuntza sistematik kanpo uzteko iritziak oso gutxik partekatzen dituzte. Horiek guztiek %15etik behera kokatzen dira, eta oro har, ez dute indar sozial handirik.
Hausnarketa eta ondorioak
Ikertzaileek nabarmendu dute egungo diskurtso testuinguruan —non emozioak eta ideologia politikak diskurtsoen eraginkortasunean eragin handia duten—, beharrezkoa dela euskararen aldeko mezua gizartearen sentiberatasunetik eta errespetutik eraikitzea. Ikerketak dioen moduan, hizkuntza inposaketarik gabe, borondatezko sustapenean oinarritzen denean, erantzun positiboak jasotzen dira.
Gainera, datuek erakusten dute azken urteetan joera aldaketa bat egon dela: orain, nafarren %63 euskara sustatzearen aldeko dira, %20k jarrera neutroa dute, eta %17 baino ez daude aurka. Duela hiru urteko datuekin alderatuta, aldeko jarrera nabarmen hazi da.
Aholkuak politika publikoetarako
Erize eta Vilchesen ustez, emaitzek ondorio praktikoak izan beharko lituzkete hizkuntza politiketan: gizarteko aniztasuna kontuan hartzea, hezkuntza eremuan informazioa argi zabaltzea eta etorkinentzat baliabide egokiak eskaintzea. Horrez gain, euskara gizarte osoaren ondare gisa ulertzea eta aurreiritziei aurre egitea ezinbestekoa dela azpimarratu dute.
