Bideojokoen erabilerak gorakada nabarmena izan du 35 eta 64 urte bitarteko pertsonen artean azken urtean. Ipsosek egindako Bideojokoen merkatuaren joerak: EU5&Espainian ikerketaren arabera, Espainiako Estatuan 22 milioi pertsonak kontsumitzen dituzte bideojokoak, astean batez beste zortzi ordu eta hamaika minutuz. Hori 2023ko datuekin alderatuta, bi milioi erabiltzaile gehiago eta 28 minutu gehiago dira astean.
Julen Linazarosok, Macsonrisas-eko kideak, azaldu duenez: «Bideojokoez hitz egiten dugunean ematen du nerabeez ari garela soilik, baina helduok ere jokatzen dugu». Linazarosok, heziketa digitalari eta osasun mentalari buruzko hitzaldiak ematen ditu, eta ohartarazi du pantailen erabilera neurrigabea osasun publikoaren arazo bihurtu dela: «Pantailak hainbeste sartu dira gure bizitzan, normaltzat hartzen dugula aisialdian bi edo hiru ordu pasatzea horien aurrean».
Adikzio arriskuak eta jokoen diseinua
Linazarosoren arabera, munduko bideojoko erabiltzaileen %4k –60 milioi pertsonak– menpekotasuna garatzen dute. Adikzioaren seinaleak argiak dira: «Bideojokoetan pentsatzea etengabe, abstinentzia sintomak izatea, dopaminarekiko tolerantzia garatzea eta beste jarduerekiko interesa galtzea».
Horrez gain, jokoek adikzioa sustatzeko estrategiak erabiltzen dituzte. «Bideojoko guztiek kasinoen teknikak barneratu dituzte, hori delako dirua irabazteko modurik eraginkorrena», azaldu du Linazarosok. Horien artean, sari-bolak eta harrapakin-kutxak nabarmentzen dira. Sari-bolek jokalariak egunero konektatzera bultzatzen dituzte, eta harrapakin-kutxek balio aldakorreko objektuak eskaintzen dituzte, apustu moduko dinamika batekin.
Osasun mentalean dituen ondorioak
Jokoek dopamina igoera azkarrak eragiten dituzte, eta horrek garunean egitura aldaketak eragin ditzake. Linazarosoren hitzetan: «Hasieran dopaminak eragin positiboa du, baina tolerantzia garatzean, gero eta dosi handiagoak behar dira ondo sentitzeko. Hori dela eta, jokalariek ondo sentiarazteko gaitasuna galtzen dute eta geroz eta gehiago behar dute».
Ondorioz, jokalariek lo gabezia, umore aldaketak, depresioa eta isolamendua paira ditzakete. «Jokoekiko adikzioa dutenek ez dute unibertsitatea amaitzen, ezkonduta badaude banandu egiten dira, langabezian geratzen dira eta etxeko giroa okertzen da», adierazi du.
Prebentzioa eta gomendioak
Linazarosok prebentziorako neurri gisa erabilera mugatzea gomendatzen du: «Ordu kopuru zehatz bat baino, aisialdiko denboraren araberakoa izatea da egokiena. Eguneko aisialdi-denboraren erdia baino gehiago bideojokoetan ematen bada, gehiegizko erabileraz hitz egin daiteke».
Arazoa larritzen denean, laguntza profesionala bilatzea ezinbestekoa dela dio: «Garrantzitsua da denbora asko jokatzera eraman gaituzten arrazoiak lantzea eta garatu dugun menpekotasunari aurre egitea».
Bideojokoek aisialdirako aukera atsegina izan dezaketen arren, erabilera kontziente eta arduratsua egitea ezinbestekoa da osasun mentalari eta harreman sozialen kalteak ekiditeko.
