Espainiako Estatuko zentral nuklearren itxierari buruzko eztabaida bizirik dago, eta presioak gora egin du azken asteetan. Otsailaren 12an, Espainiako Kongresuak zentral nuklearrak ez ixteko eskaera luzatu zion Pedro Sanchezen gobernuari, PPren ekimenez, eta orain Endesa eta Iberdrola konpainia elektriko handiek eskari bera egin dute.
Gogoratu behar da 2019an konpainia elektrikoek eta Espainiako Gobernuak adostu zutela zentralak 2027 eta 2035 artean itxiko zirela, baina orain konpainia hauek itxiera atzeratu nahi dute eta, gainera, zentral horiek sortutako elektrizitatea hobeto ordaintzea eskatzen dute, bestela errentagarriak ez direla argudiatuz.
Hornikuntza bermatzeko beharra argudiatzen dute
Energia enpresen arabera, Europan ere antzeko egoera gertatzen ari da, eta zentral nuklearrak funtsezkoak dira sare elektrikoa etenik gabe hornitzeko. Bereziki aipatu dute datu-zentroen energia-kontsumo handia, eta horiek 24 orduko hornidura egonkorra behar dutela.
Zentralen itxiera-egutegia, zalantzan
Orain arteko itxiera-egutegiak zentral hauek ixtea aurreikusten zuen:
- Almaraz I (Cáceres): 2027
- Almaraz II: 2028
- Ascó I (Tarragona): 2030
- Cofrentes (Valentzia): 2030
- Ascó II: 2032
- Vandellós II (Tarragona): 2035
- Trillo: 2035
Baina presio politiko eta ekonomikoen ondorioz, itxiera-data horiek aldatu egin litezke.
Mugimendu antinuklearrak eta hondakinen arazoa
Nuklearren aurkako mugimenduek ohartarazi dute zentralen ustiapenaren irabaziak enpresa elektrikoek biltzen dituztela, baina epe luzera hondakin nuklearren kudeaketa administrazioaren eta herritarren esku geldituko dela. Hondakin nuklearren kudeaketa 2023an onartutako Zazpigarren Kudeaketa Planarekin lotuta dago, eta plan horrek adierazten duenez, zentral bakoitzak bere hondakinak kudeatu behar ditu gaur egun.
Etorkizunerako badago 500 metroko sakoneran biltegi erraldoi bat eraikitzeko proiektua, baina ez da aurreikusten 2073a baino lehen amaituko denik, eta oraindik ez dago argi zein izango den haren kostu ekonomikoa.
Energia nuklearraren eztabaida: uranioaren etorkizuna kolokan
Energia nuklearraren aldekoek diote uranio nahikoa dagoela datozen 120 urteetarako, baina hainbat ikertzailek zalantzan jartzen dute hori. Antonio Turielek Petrocalipsis liburuan dioenez, uranioaren ustiapena 2016an iritsi zen bere gailurrera, eta ordutik aurrera ekoizpena jaitsi egin da. AEBk eta Errusiak desegindako arma nuklearren uranioa erabiltzen ari dira zentral nuklearrek, horrek dakartzan ondorioekin.
Iberdrola eta Endesaren irabazi handiak
Iberdrolak 2024an 5.612 milioi euroko irabazi garbiak izan zituela jakinarazi du, 2023an baino %17 gehiago. Konpainiaren arabera, emaitza horiek urte horretan egindako 11.000 milioi euroko inbertsioei esker lortu dira, inoizko handienak.
Bestalde, Endesak ere bere datuak aurkeztu ditu: 1.888 milioi euroko irabaziak 2024an, aurreko urtean baino %154 gehiago.
Zentral nuklearren etorkizuna airean
Zentral nuklearren etorkizuna ez dago argi: alde batetik, energia elektrikoa etengabe bermatzeko beharra aipatzen da, baina bestetik, hondakinen kudeaketa eta ingurumen-inpaktua dira kezka nagusiak. Datozen hilabeteetan erabakiko da Espainiako Gobernuak aurreikusitako itxiera-planari eutsiko dion ala energia enpresen presioei men egingo dien.
